Het was 26 tegen 1 afgelopen vrijdag in Brussel. Als enige stemde de Britse
premier David Cameron tegen afspraken strengere begrotingsregels voor de
17-eurolanden, binnen het Europese Verdrag dat voor de hele Unie geldt.
De andere negen niet-eurolanden, waaronder Denemarken en Polen, waren
uiteindelijk wel voor. Zij hoeven zich overigens niet aan die regels te
houden, waaronder een maximaal structureel begrotingstekort van 0,5 procent,
zolang ze de euro niet hebben ingevoerd.
Cameron wilde alleen akkoord gaan, indien er onder andere geen belasting zou
komen op financiële transacties, de gevreesde Tobin-taks. Die zou immers de
concurrentiekracht van Londen als financiëel centrum bedreigen. Dat was het
wisselgeld dat de premier eistte in ruil voor een ‘ja’.
Die prijs was te hoog voor de andere lidstaten. Jammer dan, gaat het niet met
de Britten, dan maar zonder.
In tussen is er wel onduidelijkheid ontstaan of de bestaande Europese
instanties betrokken kunnen worden bij de uitvoering van het nieuwe akkoord.
Opzet is bijvoorbeeld om de Europese Commissie sancties te laten opleggen
aan eurolanden die zich niet aan de begrotingsafspraken houden. Het Duitse
Weekblad Der Spiegel schreef op zijn
website dat er onder juristen twijfel bestond of een seperaat verdrag
wel legaal was.
Lissabon
Omdat de regels rond de monetaire unie zijn vastgelegd in het verdrag van
Lissabon, zouden aanvullingen en veranderingen ook in dát verdrag moeten
worden opgenomen. En een Europees verdrag als dat van Lissabon kan alleen
worden veranderd op basis van unanimiteit.
Premier Cameron zou daar volgens de krant The
Guardian ook vanuit gaan, want hij zou dwars willen gaan liggen als de
lidstaten gebruik zouden willen maken van Europese instituties als de
Europese Commissie of het Hof in Luxemburg.
Volgens Jan Willem Sap, hoofdocent Europees Recht aan de Vrije Universiteit,
kan Cameron echter helemaal niet verhinderen dat de '26' gebruik maken van
Europese instellingen.
"Lidstaten die onderling een nauwere samenwerkering wensen aan te gaan om
de doelstellingen van de Unie te bevorderen, kunnen gebruik maken van de
instellingen van de Unie. Eis is dat er tenminste negen lidstaten meedoen,
26 is dus ruim voldoende", laat Sap weten.
Alleen op het gebied van veiligheid en defensie zouden Britten volgens hem met
een veto kunnen verhinderen dat er een 'kopgroep' - in dit geval het hele
peleton minus één - van eurolanden wordt gevormd.
Commissie
Indien de 26 landen dat wensen, kan de controle op de naleving van de nieuwe
regels dus bij de Europese Commissie worden neergelegd. Of dat ook gebeurt,
is nog onduidelijk, want het is ook de vraag of de Commissie in staat is die
toezichthoudende taak effectief uit te voeren. "Inzake Griekenland
heeft Barosso behoorlijk zitten slapen", aldus Sap.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl